Προσβολή της Νομής: Διατάραξη και Αποβολή κατά τον Αστικό Κώδικα

18 Φεβ Προσβολή της Νομής: Διατάραξη και Αποβολή κατά τον Αστικό Κώδικα

Νομή

Με τον όρο «νομή» αποδίδεται στα νομικά η φυσική εξουσία ενός προσώπου πάνω σε ένα πράγμα (corpus), κινητό ή ακίνητο, όταν αυτή ασκείται με διάνοια κυρίου (animus domini), δηλαδή με τη βούληση να το εξουσιάζει διαρκώς, απεριόριστα και με αποκλειστικό τρόπο, όπως ακριβώς ο κύριος. Ωστόσο, η νομή δεν προϋποθέτει απαραίτητα δικαίωμα κυριότητας, και συχνά ένα πρόσωπο μπορεί να κατέχει τη νομή χωρίς να είναι κύριος του πράγματος. Ο νομοθέτης, αντιλαμβανόμενος την ανάγκη προστασίας της πραγματικής αυτής κατάστασης, έχει προβλέψει στον Αστικό Κώδικα (άρθρα 974-998) τα μέσα προστασίας του νομέα από προσβολές της νομής του.

Προσβολή Νομής

Η νομή προσβάλλεται είτε με διατάραξη είτε με αποβολή του νομέα, εφόσον αυτές γίνονται παράνομα και χωρίς τη θέλησή του, επηρεάζοντας άμεσα την άσκηση της εξουσίας του επί του πράγματος. Η αποβολή αποτελεί πιο έντονη μορφή προσβολής, καθώς συνεπάγεται την πλήρη απώλεια της κατοχής, ενώ η διατάραξη αφορά παρεμβολές που παρεμποδίζουν τη χρήση του πράγματος από τον νομέα χωρίς να τον αποστερούν πλήρως από αυτό.

Διατάραξη της νομής

Η διατάραξη της νομής συνίσταται σε παρεμβάσεις τρίτων που επηρεάζουν την άσκηση της νομής χωρίς να αφαιρούν πλήρως την κατοχή από τον νομέα. Σύμφωνα με το άρθρο 989 του Αστικού Κώδικα, ο νομέας που διαταράσσεται παράνομα έχει δικαίωμα να αξιώσει την παύση της διατάραξης καθώς και την παράλειψή της στο μέλλον. Αξίωση αποζημίωσης κατά τις διατάξεις για τις αδικοπραξίες δεν αποκλείεται.

Ενέργειες που μπορούν να χαρακτηριστούν ως διατάραξη περιλαμβάνουν:

• Αυθαίρετη είσοδο ή διέλευση από το ακίνητο.
• Παράνομη χρήση κοινόχρηστων ή ιδιωτικών χώρων χωρίς συναίνεση.
• Τοποθέτηση εμποδίων ή φραγμών που περιορίζουν την πρόσβαση ή χρήση του ακινήτου.
• Δραστηριότητες που προκαλούν σημαντικές ενοχλήσεις, όπως αδιάκοποι θόρυβοι, ρύπανση, καπνοί ή δονήσεις που δυσχεραίνουν τη χρήση του ακινήτου από τον νομέα.

Προϋποθέσεις για την άσκηση της αγωγής διατάραξης περιλαμβάνουν:

Ο ενάγων να αποδεικνύει ότι είχε τη νομή του πράγματος πριν από τη διατάραξη.

Η διατάραξη να έχει προκληθεί χωρίς τη συναίνεσή του και κατά παράβαση του νόμου.

Να μην έχει παρέλθει το χρονικό διάστημα του ενός έτους από τη διατάραξη, όπως ορίζεται από τον Αστικό Κώδικα.

Να τεκμηριώνεται η πραγματική παρεμπόδιση της άσκησης της νομής μέσω σαφών και συγκεκριμένων ενεργειών του προσβολέα, οι οποίες πρέπει να είναι διακριτές, μετρήσιμες και να επηρεάζουν ουσιωδώς την άσκηση της φυσικής εξουσίας επί του πράγματος.

Η νομική προστασία σε περιπτώσεις διατάραξης περιλαμβάνει:

Αγωγή διατάραξης νομής: Ο νομέας μπορεί να ασκήσει αγωγή εντός ενός έτους από τη διατάραξη, διεκδικώντας την παύση της διατάραξης, την αποκατάσταση της προηγούμενης κατάστασης, την παράλειψή της στο μέλλον και αποζημίωση για τυχόν ζημίες που προκλήθηκαν από τη διατάραξη.

Ασφαλιστικά μέτρα: Σε περιπτώσεις επείγουσας ανάγκης, μπορεί να ζητηθεί προσωρινή δικαστική προστασία μέσω ασφαλιστικών μέτρων για την άμεση αποκατάσταση της νομής και την αποφυγή περαιτέρω διαταράξεων.

Αποβολή από τη νομή

Η αποβολή από τη νομή αφορά την πλήρη αφαίρεση της κατοχής του πράγματος από τον νομέα μέσω βίαιων ή παράνομων ενεργειών τρίτων. Το άρθρο 987 του Αστικού Κώδικα προβλέπει ότι ο νομέας που αποβλήθηκε παράνομα από τη νομή έχει δικαίωμα να αξιώσει την απόδοσή της από αυτόν που νέμεται επιλήψιμα απέναντί του. Αξίωση αποζημίωσης κατά τις διατάξεις για αδικοπραξίες δεν αποκλείεται.

Ενέργειες που μπορούν να χαρακτηριστούν ως αποβολή περιλαμβάνουν:

• Αυθαίρετη κατάληψη τμήματος ή όλου του οικοπέδου από τρίτο πρόσωπο, χωρίς συναίνεση του νομέα.
• Παράνομη στέρηση της χρήσης του ακινήτου μέσω φυσικής απομάκρυνσης ή απαγόρευσης πρόσβασης.
• Άρνηση αποδόσεως του πράγματος κατά τη λήξη της σύμβασης, παρά τη λήξη των νόμιμων δικαιωμάτων χρήσης.
• Καταστροφή ή μετακίνηση του πράγματος με σκοπό την αποστέρηση του νομέα από τη φυσική του εξουσία επί αυτού.

Προϋποθέσεις για την άσκηση της αγωγής αποβολής περιλαμβάνουν:

Ο ενάγων να αποδεικνύει ότι κατείχε τη νομή του πράγματος πριν από την αποβολή.

Η αποβολή να έγινε χωρίς τη συναίνεση του νομέα και με παράνομο τρόπο.

Η άσκηση της αγωγής να πραγματοποιηθεί εντός ενός έτους από το γεγονός της αποβολής, όπως ορίζεται από τον Αστικό Κώδικα.

Σε περιπτώσεις αποβολής, ο νομέας μπορεί να λάβει νομικά μέτρα όπως:

Αγωγή αποβολής: Για την αποκατάσταση της νομής και την απόδοση του πράγματος, επιδιώκοντας την επαναφορά του στην προηγούμενη κατάσταση.

Ασφαλιστικά μέτρα: Για την άμεση επιστροφή του πράγματος μέσω προσωρινής δικαστικής προστασίας, αποτρέποντας περαιτέρω προσβολές και διασφαλίζοντας τη νομή μέχρι την οριστική απόφαση του δικαστηρίου.

Αυτοδύναμη Προστασία της Νομής

Ο νομέας έχει δικαίωμα να αποκρούσει άμεσα και δυναμικά κάθε διατάραξη ή επικείμενη αποβολή από τη νομή του, εφόσον η αντίδρασή του είναι άμεση και ανάλογη με την απειλή.

Προστασία κινητού πράγματος: Ο νομέας κινητού που του αφαιρέθηκε παράνομα έχει δικαίωμα να το ανακτήσει με τη βία, υπό την προϋπόθεση ότι ο δράστης συλλαμβάνεται ή καταδιώκεται επ’ αυτοφώρω.

Προστασία ακινήτου: Αν ο νομέας ακινήτου αποβληθεί παράνομα, έχει δικαίωμα να ανακτήσει τη νομή αμέσως μετά την αποβολή, χρησιμοποιώντας ανάλογα μέσα.

Τα ίδια δικαιώματα έχει ο νομέας που προσβλήθηκε και έναντι των διαδόχων του προσβολέα, εφόσον προβάλλεται το επιλήψιμο της νομής του προηγούμενου κατόχου. Ωστόσο, η αυτοδύναμη προστασία δεν επιτρέπεται όταν απαιτεί δυσανάλογη χρήση βίας ή μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες καταστάσεις. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο νομέας καλείται να προσφύγει στη δικαστική προστασία.

Προσωρινή προστασία της νομής μέσω ασφαλιστικών μέτρων

Για να αποφευχθεί ο κίνδυνος φθοράς ή καταστροφής του πράγματος, ο νόμος προβλέπει την ταχύτερη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρα 682 και επ. ΚΠολΔ), μέσω των οποίων διασφαλίζεται προσωρινή προστασία της νομής.

Για να είναι ορισμένη η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, πρέπει να περιλαμβάνει:

• Ακριβή περιγραφή του επίδικου πράγματος, κινητού ή ακινήτου.
• Αναφορά των πράξεων του αιτούντα που αποδεικνύουν την άσκηση της νομής.
• Περιγραφή των ενεργειών του καθ’ ου η αίτηση, που προκάλεσαν την αποβολή ή διατάραξη της νομής.

Η απόφαση είναι άμεσα εκτελεστή, και η προθεσμία της έφεσης δεν αναστέλλει την εκτέλεσή της, εκτός αν το δικαστήριο αποφασίσει διαφορετικά (άρθρο 912 ΚΠολΔ).

Συμπέρασμα

Η προσβολή της νομής, είτε μέσω διατάραξης είτε μέσω αποβολής, αποτελεί σοβαρό νομικό ζήτημα που μπορεί να επηρεάσει την κατοχή και χρήση ενός πράγματος. Η ελληνική νομοθεσία παρέχει αποτελεσματικά μέσα προστασίας στον νομέα μέσω αγωγών, ασφαλιστικών μέτρων και ποινικών κυρώσεων. Η άμεση και κατάλληλη νομική αντίδραση είναι απαραίτητη για τη διατήρηση και προστασία των δικαιωμάτων του νομέα.

Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα προσβολής της νομής, μπορείτε να απευθυνθείτε στην εταιρεία μας «Καρπούζης-Λιανού & Συνεργάτες» καθώς διαθέτουμε την απαραίτητη νομική εμπειρία και εξειδίκευση για να σας παρέχουμε αποτελεσματική προστασία και συμβουλευτική καθοδήγηση. Επικοινωνήστε μαζί μας για να συζητήσουμε την περίπτωσή σας και να σας βοηθήσουμε να διασφαλίσετε τα δικαιώματά σας.