Απόκτηση Τέκνου με Παρένθετη Μητέρα

17 Δεκ Απόκτηση Τέκνου με Παρένθετη Μητέρα

Η απόκτηση ενός παιδιού συνιστά, για πολλούς ανθρώπους, μια από τις σημαντικότερες και πιο συγκινητικές εμπειρίες της ζωής τους. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα ζευγάρια – ή και μεμονωμένα άτομα – αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη σύλληψη, την κυοφορία ή τον τοκετό. Σε αυτό το πλαίσιο, η παρένθετη μητρότητα έρχεται ως μια εναλλακτική λύση που συμβάλλει στην πραγματοποίηση του ονείρου της γονεϊκότητας. Στο παρόν άρθρο, θα αναλύσουμε τι ακριβώς σημαίνει η διαδικασία απόκτησης τέκνου μέσω παρένθετης μητέρας, ποιες είναι οι ηθικές και νομικές προεκτάσεις της, τι ισχύει στην Ελλάδα, καθώς και πώς επηρεάζει ψυχολογικά, κοινωνικά και οικονομικά όλους τους εμπλεκόμενους.

Τι είναι η παρένθετη μητέρα

Η παρένθετη μητέρα αποτελεί μια μέθοδο ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Σε αυτήν την περίπτωση, μια γυναίκα – η αποκαλούμενη παρένθετη μητέρα – κυοφορεί και φέρνει στον κόσμο ένα παιδί για λογαριασμό ενός άλλου ζευγαριού ή ατόμου. Το παιδί που γεννιέται ανήκει γονεϊκά στο ζευγάρι ή το άτομο που έχει ζητήσει αυτή τη διαδικασία, και όχι στην παρένθετη. Η αιτούσα ζητεί από το Δικαστήριο άδεια προκειμένου να γίνει μεταφορά στο σώμα της παρένθετης γονιμοποιημένων ωαρίων δικών της ή τρίτης δότριας, ξένων προς την ίδια την παρένθετη, γονιμοποιημένων εξωσωματικά με γενετικό υλικό του συζύγου- συντρόφου της ή τρίτου δότη. Αυτή η μέθοδος είναι η πλέον διαδεδομένη και νομικά αποδεκτή σε πολλές χώρες.

Γιατί επιλέγεται η παρένθετη μητέρα

Οι λόγοι που οδηγούν κάποιον στη λύση της παρένθετης μητρότητας ποικίλλουν:

• • Ιατρικά προβλήματα: Καρκίνος, χειρουργικές επεμβάσεις αφαίρεσης μήτρας ή σοβαρές δυσκολίες κυοφορίας λόγω ανατομικών ανωμαλιών, καθιστούν την κύηση από τη γυναίκα αδύνατη.
  • Αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης: Ζευγάρια ή μεμονωμένα άτομα που έχουν δοκιμάσει επανειλημμένα να συλλάβουν μέσω εξωσωματικής χωρίς επιτυχία, μπορεί να καταφύγουν σε μια παρένθετη μητέρα.

Νομικό Πλαίσιο και Ηθικές Προεκτάσεις

Το νομικό πλαίσιο γύρω από την παρένθετη μητρότητα διαφέρει σημαντικά ανά τον κόσμο. Κάποιες χώρες την έχουν νομιμοποιήσει, με συγκεκριμένους περιορισμούς και διαφανείς διαδικασίες, ενώ άλλες την απαγορεύουν ρητά. Στην Ελλάδα, από τις διατάξεις των άρθρων 2 παρ. 1 περ. β’, 3 αρ. 8 και 9, 4, 13 Ν. 3305/2005 και 1458 ΑΚ συνάγεται ότι παρένθετη μητρότητα αποκαλείται η μέθοδος ιατρικά υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, κατ’ εφαρμογή της οποίας μία γυναίκα κυοφορεί και γεννά (φέρουσα ή κυοφόρος), ύστερα από εξωσωματική γονιμοποίηση και μεταφορά γονιμοποιημένων ωαρίων ξένων προς την ίδια, για λογαριασμό άλλης γυναίκας, που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί, αλλά αδυνατεί να κυοφορήσει για ιατρικούς λόγους. Η διαδικασία είναι νόμιμη και ελεγχόμενη, αλλά διέπεται από αυστηρές προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, απαιτείται δικαστική άδεια πριν την εμφύτευση του εμβρύου στη μήτρα της παρένθετης μητέρας, και καθορίζεται ότι η συμφωνία για την κυοφορία από τη φέρουσα ή κυοφόρο γυναίκα γίνεται γραπτώς και χωρίς οποιοδήποτε αντάλλαγμα, ενώ δεν συνιστά αντάλλαγμα η καταβολή των δαπανών, που απαιτούνται ως προς την επίτευξη της εγκυμοσύνης, την κυοφορία, τον τοκετό και τη λοχεία, η αποζημίωση για κάθε θετική ζημία της κυοφόρου εξαιτίας αποχής από την εργασία της και οι αμοιβές από εξαρτημένη εργασία, τις οποίες στερήθηκε λόγω απουσίας με σκοπό την επίτευξη της εγκυμοσύνης, την κυοφορία, τον τοκετό και τη λοχεία.

Η ηθική διάσταση της παρένθετης μητρότητας αποτελεί ένα σύνθετο ζήτημα. Πολλοί υποστηρίζουν ότι δίνει σε άτομα και ζευγάρια τη δυνατότητα να βιώσουν τη χαρά της γονεϊκότητας, προσφέροντας διέξοδο σε καταστάσεις όπου η βιολογική σύλληψη δεν είναι εφικτή. Από την άλλη, επικριτές ισχυρίζονται ότι υπάρχει κίνδυνος εκμετάλλευσης των γυναικών που λειτουργούν ως παρένθετες μητέρες, ιδιαίτερα όταν αυτές προέρχονται από κοινωνικοοικονομικά ασθενέστερα στρώματα. Η διασφάλιση ότι οι διαδικασίες είναι εθελοντικές, μη εμπορευματοποιημένες και πλήρως ενημερωμένες θεωρείται θεμελιώδης.

Η Διαδικασία Προετοιμασίας

Η απόφαση για την επιλογή παρένθετης μητρότητας δεν είναι απλή ούτε παίρνεται ελαφρά τη καρδία. Οι μελλοντικοί γονείς και η υποψήφια παρένθετη μητέρα περνούν από μια σειρά ιατρικών, νομικών και ψυχολογικών αξιολογήσεων. Αυτά τα στάδια περιλαμβάνουν:

Ιατρική Αξιολόγηση: Οι μελλοντικοί γονείς και η παρένθετη μητέρα υποβάλλονται σε αιματολογικές εξετάσεις, γυναικολογικές εξετάσεις και αξιολόγηση της υγείας τους γενικότερα. Στόχος είναι να διασφαλιστεί η καταλληλότητα της κύησης, καθώς και να αποκλειστούν πιθανές μεταδοτικές ασθένειες ή άλλοι κίνδυνοι.

Νομική Κάλυψη και Συμφωνίες: Είναι ιδιαιτέρως κρίσιμο να υπάρξει νομική κάλυψη από ειδικευμένους δικηγόρους. Συντάσσονται συμφωνίες που περιγράφουν με σαφήνεια τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις και τα όρια όλων των μερών. Η παρουσία εξειδικευμένων δικηγόρων στη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας είναι καταλυτική, καθώς δεν περιορίζεται απλώς στη σύνταξη τυπικών νομικών εγγράφων. Μέσα από λεπτομερή νομικά έγγραφα, διασφαλίζουν ότι τα δικαιώματα των μελλοντικών γονέων και της παρένθετης μητέρας προστατεύονται απόλυτα. Επιπλέον, ο δικηγόρος λειτουργεί ως σύμβουλος, προσφέροντας την αναγκαία καθοδήγηση ώστε οι μελλοντικοί γονείς να προχωρήσουν με σιγουριά, γνωρίζοντας ότι η διαδικασία είναι απολύτως σύννομη και ευθυγραμμισμένη με τα δικαιώματα και τις ανάγκες όλων των μερών.

Ψυχολογική Αξιολόγηση: Η ψυχολογική αξιολόγηση αποτελεί σημαντικό στοιχείο. Το ζήτημα της μεταφοράς κυοφορίας σε ένα τρίτο πρόσωπο προκαλεί συναισθηματικές εντάσεις στους μελλοντικούς γονείς αλλά και στην παρένθετη μητέρα. Ο επαγγελματίας ψυχολόγος βοηθά στην καλύτερη κατανόηση των συναισθημάτων, των φόβων, αλλά και των προσδοκιών. Η διασφάλιση της ψυχικής ευεξίας όλων των μερών είναι απαραίτητη για να κυλήσει η διαδικασία ομαλά.

Ιατρικές Θεραπείες και Εμβρυομεταφορά: Μετά την εξασφάλιση ότι όλα τα νομικά, ιατρικά και ψυχολογικά κριτήρια έχουν καλυφθεί και πάντα μετά την έκδοση της δικαστικής απόφασης, ακολουθεί η εμβρυομεταφορά. Η διαδικασία παρακολουθείται στενά από ιατρούς, ενώ η παρένθετη μητέρα υποστηρίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Ψυχολογικές και Συναισθηματικές Πτυχές

Η παρένθετη μητρότητα προκαλεί ποικίλα συναισθήματα σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Οι μέλλοντες γονείς, οι οποίοι συχνά έχουν ταλαιπωρηθεί από μακροχρόνιες και αποτυχημένες προσπάθειες σύλληψης, βιώνουν ανακούφιση, ενθουσιασμό και ευγνωμοσύνη. Παράλληλα, νιώθουν αγωνία, καθώς μπορεί να τους δημιουργηθεί αίσθηση απώλειας ελέγχου.

Από την άλλη, η παρένθετη μητέρα συχνά νιώθει ικανοποίηση, ότι προσφέρει κάτι ανεκτίμητο σε ένα άλλο ζευγάρι, όμως ταυτόχρονα διαχειρίζεται και το συναισθηματικό φορτίο της κύησης. Χρειάζεται να κρατήσει μια ισορροπία ανάμεσα στην οικειότητα του να φέρνει στον κόσμο ένα παιδί και στη γνώση ότι το παιδί αυτό ανήκει σε άλλους.

Κοινωνικές και Πολιτισμικές Προεκτάσεις

Η παρένθετη μητρότητα ανοίγει τη συζήτηση για ζητήματα όπως η διεύρυνση της έννοιας της οικογένειας, τα όρια της βιολογικής συγγένειας και η κοινωνική αποδοχή. Σε κάποιες κοινωνίες, η παραδοσιακή αντίληψη θέλει τη μητέρα να κυοφορεί πάντα η ίδια το παιδί της. Ωστόσο, η σύγχρονη εποχή, με τα ιατρικά και νομικά μέσα που διαθέτει, προκαλεί μια επανεξέταση των κοινωνικών ταμπού. Ακόμα και η γλώσσα διαμορφώνεται: χρησιμοποιούνται όροι όπως «βιολογικός γονέας», «παρένθετη μητέρα» και «δωρητής γενετικού υλικού» για να αποτυπώσουν πιο σύνθετες πραγματικότητες.

Οικονομικές Πτυχές

Η διαδικασία της παρένθετης μητρότητας συχνά ενέχει υψηλό κόστος. Ειδικά όταν η διαδικασία πραγματοποιείται σε χώρες όπου δεν υπάρχει αυστηρό νομικό πλαίσιο, ενδέχεται να δημιουργηθεί μια «αγορά γονεϊκότητας». Για τον λόγο αυτό, σε χώρες με ρυθμισμένο πλαίσιο, προσπαθείται να αποφευχθεί η εμπορευματοποίηση.

Μετά τη Γέννηση

Μετά τη γέννηση του παιδιού, η σχέση ανάμεσα στους εμπλεκόμενους μπορεί να ποικίλλει. Κάποια ζευγάρια επιλέγουν να διατηρήσουν επαφή με την παρένθετη μητέρα, ενώ άλλα επιθυμούν μια σαφή και οριστική απόσταση. Ό,τι κι αν επιλέξουν, είναι σημαντικό να υπάρχει διαφάνεια, ειλικρίνεια και αμοιβαίος σεβασμός. Οι γονείς, από την άλλη, αρχίζουν πλέον τη δική τους οικογενειακή ιστορία.

Συμπεράσματα

Η απόκτηση τέκνου μέσω παρένθετης μητέρας αποτελεί μια περίπλοκη και πολυδιάστατη διαδικασία, που συνδυάζει την ιατρική επιστήμη, το νόμο, την ηθική, την ψυχολογία και την κοινωνιολογία. Για πολλούς ανθρώπους είναι μια σωτήρια διέξοδος προς τη γονεϊκότητα, ξεπερνώντας εμπόδια που άλλοτε έμοιαζαν ανυπέρβλητα. Για άλλους, εγείρει αναπάντητα ερωτήματα, φόβους και ανησυχίες σχετικά με τα όρια της επιστήμης και τα δικαιώματα των γυναικών.

Το σημαντικότερο είναι να διασφαλίζεται ότι η διαδικασία γίνεται με σεβασμό, διαφάνεια και προστασία όλων των εμπλεκομένων. Οι μέλλοντες γονείς, οι παρένθετες μητέρες και τα παιδιά που προκύπτουν από αυτές τις διαδικασίες αξίζουν ένα πλαίσιο που να τους προστατεύει νομικά, ηθικά και ψυχολογικά. Η σταδιακή αποδοχή και ωρίμανση της κοινωνίας, σε συνδυασμό με τους επιστημονικούς, νομικούς και ηθικούς κανόνες, μπορεί να καταστήσει την παρένθετη μητρότητα μια άρτια, βιώσιμη και ανθρώπινη επιλογή για όσους την επιλέγουν.

Στη Δικηγορική Εταιρεία Καρπούζης-Λιανού & Συνεργάτες, κατανοούμε τις πολυδιάστατες προκλήσεις της διαδικασίας απόκτησης τέκνου μέσω παρένθετης μητέρας. Με εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία στο πεδίο του οικογενειακού δικαίου, παρέχουμε ολοκληρωμένη νομική υποστήριξη σε κάθε στάδιο της διαδικασίας. Αναλαμβάνουμε την προετοιμασία όλων των απαιτούμενων νομικών εγγράφων, τη δικαστική εκπροσώπηση για την έκδοση της σχετικής άδειας, καθώς και την προστασία των δικαιωμάτων όλων των εμπλεκομένων. Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι η διαδικασία εξελίσσεται με ασφάλεια, διαφάνεια και σεβασμό, βοηθώντας σας να κάνετε το όνειρο της γονεϊκότητας πραγματικότητα.